Türk Kamyoncusu Zor Durumda! Avrupa vs Türkiye
Türkiye’de ekmek artık aslanın ağzında değil, boğazında!
Sanırım dünyanın en fazla bireysel kamyon sahibinin olduğu ülke Türkiye’dir. Yollarda ticari taşıma yapan 16 ton ve yukarısı 550 bin Kamyon/TIR’ın yaklaşık 470 bini doğrudan şahıslara ait. Ayrıca bu kamyon sahipleri ticari taksi plaka sahiplerine benzemiyor, bunların çok büyük bir kısmı aynı zamanda şoför olarak sahibi olduğu kamyonda çalışıyor.
Aşağıdaki tabloda sizlerle Avrupa-Türkiye Navlun fiyatlarının maliyet analizlerini paylaştım. “TIRPORT’la 2022’ye Bakış” raporunu hazırken tüm verilerin üzerinden geçme fırsatımız olmuştu.
Durum çok dramatik aslında.
Maliyet kalemlerinin 2022 değerlerine baktığınızda açık olarak görüyorsunuz ki araç sahibi şoför/lojistik firması vs; öncelikle bakım maliyetlerinden, lastikten, ekipmanlardan, şoförlerin şahsi ihtiyaçlardan kısmaya çalışmış görünüyor. Artan maliyetleri yönetemiyorlar.
2022 yılında Türkiye’de yaklaşık 37 bin çekici satıldı. İkinci elde ise bunun 8 katından fazla, 250 bine yakın kamyon/çekici el değiştirdi. Bu oran dünya rekorudur. 2. elde ortalama yaş 11 civarında. Bugün 8-10 yaşında bir kamyon 2,5-4 milyon TL arasında satılıyor, bir kayar perdeli yarı romörk fiyatı ise 1 milyon TL. İikinci elden bir çekici alsanız bile size en düşük maliyeti 4-4,5 milyon TL. Her ay 110 Bin TL fatura kesecek iş yapsanız 3 yılda 4 Milyon TL ciro yapamıyorsunuz.
Avrupa’da %21’den %25’e çıkan bir akaryakıt maliyeti var. Bizde ise bu maliyet %40’larda, %50’nin üzerine çıktığı zamanlar oldu geçmişte.
Şoför maliyetleri artıyor ama şoförün geliri aynı oranda artmıyor, alım gücü düşmeye devam ediyor. TIRPORT 2022 Raporuna göre, Avrupa’da bir şoför ortalama 2-3 bin EUR net gelir sahibi. Brüt işveren maliyeti 6 bin EUR civarında. Türkiye’de ise kamyon şoförü maaşı 15-20 Bin TL civarında. Yani yaklaşık 1.000 EUR.
2023 yılında bir kamyonun para kazanabilmesi için ayda en az 11 bin km yükle taşıma yapması gerekiyor. 2 yıl önce bu 8.500 km civarındaydı. Makas açılıyor.
Türkiye’de 1,2 milyon SRC belgeli kamyon şoförü var. Avrupa’ya yük taşıma yetkinliğine sahip kamyoncu sayısı ise 80 Bin değil. Avrupa’nın 600 Bin kamyoncu açığı var.
Doktorları kaybediyoruz, oluk oluk Avrupa’ya gidiyorlar. Nitelikli kamyoncular da bu gidişle arkalarına bakmadan gidecekler…
Yasak/kısıtlama ile tedbir alınmaz. Yaşam kalitesini yükseltmemiz, mesleği cazip yapmamız, özmal yatırımları artan lojistik firmalarını desteklememiz gerekiyor. Yoksa durum gerçekten iyiye gitmiyor!