TIRPORT’la 2022’ye Bakış

Tırport’la 2022’ye Bakış

2022’de global üretim hacmi 30 trilyon doları, Lojistik pazar büyüklüğü ise 5,2 trilyon doları geçti.

Pandemi sonrası Türk Lojistik Sektörü hem taşımacılıkta hem de depolamada büyümeye devam ediyor. Pazar büyüklüğü 100 milyar doların üzerinde. 2022 Eylül ayı itibariyle günlük ort. 480 bin kamyona kadar çıkan FTL hacmi son çeyrekte gerçekleşen üretim düşüklüğü, birçok global markanın 2022 satış hedeflerine Ekim gibi ulaşması, enflasyonist beklentilerle bazı üreticilerin stok-amaçlı üretimi tercih etmeleri vs. gerekçelerle 400 binlere kadar geriledi. Ocak 2023 itibariyle yeniden artması, 23Q1’de günlük 475 bin kamyonu geçmesi bekleniyor.

Ağır Ticari Araçlar Derneği (TAİD) verilerine göre, Ocak-Aralık 2022’de ağır ticari araç pazarı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %20’nin üzerinde büyüyerek kamyon-çekici satışları yeniden 35 bini geçti. Büyümenin 2023’de devam etmesi ve yeni bir rekora koşarak 40 bine yaklaşması bekleniyor. Birçok kamyon markası 2023 satış opsiyonlarını kapatmış durumda. Treyler pazarı da 2022’de %20’nin üzerinde büyüdü.

Türkiye’de irili ufaklı 8 binin üzerinde lojistik firması var. Pazar ise son derece dağıtık. En büyük aktör %1 pay sahibi değil. Türkiye’de en büyük iş yapan 12 lojistik firması toplamda sadece % 6 Pazar payına sahip.

Yapıları gereği kontrat lojistiği yapmak zorunda olan lojistik firmaları günlük gerçekleşen FTL taşıma hacminin ancak 1/3’üne aday olabiliyor. Gerçekleşen taşımaların % 70’e yakını doğrudan spot pazarda, bireysel kamyon sahipleri ile yük sahipleri arasında gerçekleşiyor. Bu ticarete; Anadolu tipi yük brokerleri (simsarlar), sayıları 300’ün üzerinde olan nakliye sitelerindeki acenteler, yine sayıları 550’nin üzerindeki motorlu taşıyıcı kooperatifleri aracılık yapıyor.

Kamyonlar dönüş yükü bulabilmek için binlerce Facebook, Whatsapp grubundan yük arıyor. Türkiye’de günde 300 bin kamyona yakın taşıma tamamen spot pazarda gerçekleşiyor. Kontrat garantisi olmadığından lojistik firmaları bu pastadan pay alamıyor. Bu taşımaların büyük çoğunluğu, belirli bölgeler içinde, kapalı döngülerle gerçekleşen taşımalar: Gebze-Derince, Aliağa-İzmir, Sakarya-Derince, İnegöl-Bursa, Gemlik-Bursa, Hadımköy-Ambarlı, Merzifon-Samsun, Tarsus-Mersin, Adana-Mersin, Manisa-İzmir gibi kısa hatlar. Spottan çıkan yükün yarısı 350’yi bulan Organize Sanayi Bölgelerinden, limanlardan ve ambarlardan çıkıyor.

TIRPORT Insights verilerine göre; Pandemi öncesi 2019 son çeyrek içinde bir kamyon yüklü olarak ortalama 346 km. yol gidiyordu. Gerçekleşen ortalama navlun ücreti ise 2.300 TL civarındaydı. 2023’e geldiğimizde bir kamyonun yükle gittiği mesafe %23 arttı, 424 km’ye çıktı. Aynı dönemde mazot fiyatının 3,5 kattan fazla artması kamyonların boş gitmeyi tercih etmemesi sonucunu doğurdu. Çünkü bir kamyon/çekici boş da gitse 100 km’de 25-32 lt arasında yakıt yakıyor, bu ona asgari 550 TL’ye mal oluyor.

Türkiye’de yollarda ticari yük taşıması yapan yaklaşık 550 bin 16 ton ve yukarısı kamyon/Tır var. Bunların ise dünyadan çok farklı olarak neredeyse %85’i şahısların sahip olduğu kamyonlar.

100 Bini aşkın üye kamyoncusu ile günde 4.500’ün üzerinde FTL taşımanın yönetilmesine teknolojileri ve iş modelleriyle destek veren TIRPORT, Türkiye’de ana hatlarda gerçekleşen navlun fiyatlarını da canlı olarak takip ediyor.

Yine Türkiye’de navlun fiyatı belirlenirken sadece tek yön maliyetler baz alınıyor. Dolayısıyla bir kamyonun dönüş yükü bulabilmesi kamyon sahibinin maliyetini doğrudan etkiliyor.

Türkiye’de kamyonların yaş ortalaması 10’un üzerinde. 40 bine yakın sıfır kamyonun satıldığı kamyon pazarında ikinci elde dünya ortalamalarının çok üstünde 250 bin kamyon satılıyor. İnanılmaz bir kamyon pazarı var. Yolda gördüğünüz her şahıs kamyonunun 10’da 9’u bir şekilde kredi ödüyor. Ödediği aylık kredi tutarı 10-20 Bin TL arasında değişiyor.

En yoğun hatlardan Kocaeli-Bursa hattında bile günlük navlun fiyatı yük durumuna göre 800 TL’ye varan olanda değişebiliyor.

Detaylar ve çok daha fazlası TIRPORT’la 2022’ye Bakış Raporunda